Lungsod ng Cebu, Pilipinas – Pinuna ni dating Cebu City Mayor Tomas Osmeña ang mga pagbabago sa disenyo ng Cebu Bus Rapid Transit (CBRT) project, na inakusahan ang ilang opisyal ng gobyerno ng pagsasakripisyo ng “public benefit for commercial interests.”
Ginawa ni Osmeña ang kanyang pahayag matapos alisin ang mga steel structure na nakalaan para sa istasyon ng CBRT bus sa harap ng gusali ng Cebu Capitol.
Ipinahayag niya na ang mga pagbabago ay nagsakripisyo ng pangunahing layunin ng CBRT bilang solusyon sa transportasyon para sa mga pasahero ng lungsod.
Si Osmeña, na matagal nang tagasuporta ng Cebu BRT system, ay nagsabing ang mga kamakailang pagbabago sa disenyo at ruta ng proyekto ay maaaring labis na makaapekto sa pagiging epektibo nito.
Inakusahan niya na ang kamakailang pag-alis ng isang nakaplanong istasyon ng bus sa harap ng Capitol ay bunsod ng mga motibong “business adventure” imbes na para sa pampublikong serbisyo.
Nauna nang ipinahayag ni Gobernador Gwendolyn Garcia ang kanyang pagtutol sa pagtatayo ng istasyon ng bus malapit sa Capitol, dahil sa mga batas pangkasaysayan at sa visual impact nito sa makasaysayang lugar.
Noong Hulyo 2, inutusan ni Garcia ang pag-alis ng mga steel structure na nakalaan para sa Capitol station ng CBRT, na sinasabing ito ay may mga panganib sa kaligtasan at nakakaabala sa mga motorista.
Ang Capitol, na itinakdang isang National Historical Landmark, ay may legal na proteksyon mula sa National Historical Commission of the Philippines (NHCP), na nagbabawal sa mga konstruksyong maaaring makasira sa integridad ng kultura nito.
“She’s [Garcia’s] using a very flimsy excuse that the waiting shed is blocking the view of the Capitol building. If you go to the Capitol building, why doesn’t she cut down all the trees in front of the Capitol? I think they are blocking 80 percent of the view. Because why? She cannot make money out of that,” ayon kay Osmeña.
Inihayag niya na ang pag-alis ng Capitol station ay para sa interes sa pananalapi kaysa sa pangangalaga ng pamana ng kasaysayan.
Ayon sa isang ulat, ang Sugbo News ay naglabas ng pahayag na tumugon ang Department of Transportation (DOTr) sa mga kahilingan ni Garcia, kung saan kinumpirma ng CBRT Program Manager na si Benedicto Guia Jr. ang pag-alis ng mga steel structure mula sa Osmeña Boulevard noong Nobyembre 8.
Ang mga pahayag ni Garcia hinggil sa pangangailangan ng pangangalaga ng heritage value ng Capitol ay sinuportahan ng ibang mga opisyal sa isang kamakailang pagpupulong na dinaluhan din ng mga kinatawan ng World Bank.
Nagbabala si Osmeña na ang pagbabago ng disenyo ng proyekto ay magpapahina sa kaligtasan at kakayahang magamit ng CBRT.
Ang kasalukuyang plano ay maglalagay ng mga waiting shed sa gilid ng kalsada, na magpapakailangan sa mga pasahero na tumawid sa mga linya ng trapiko upang makasakay ng mga bus. Iba ito sa orihinal na disenyo, kung saan ang mga istasyon ng bus ay matatagpuan sa isang central island, na nagpapahintulot sa mga pasahero na sumakay nang ligtas mula sa magkabilang panig.
“Right now, the way it’s designed is that you have to cross the street to go to the waiting shed, which is unsafe and impractical,” ayon kay Osmeña.
Binanggit niya na ang layout ng central island ay karaniwan sa matagumpay na BRT systems gaya ng sa Brazil at Colombia.
Iniuugnay ni Osmeña ang mga pagbabagong ito sa disenyo sa panghihimasok ng politika, lalo na sa oposisyon ni dating Presidential Assistant Michael Dino. Itinanong din niya kung bakit ang bagong 12-kilometrong ruta ng CBRT ay mas pumapabor sa mga komersyal na lugar kaysa sa mga pamayanang residensyal sa Talamban at Pardo.
Ipinaalala niya na ang orihinal na ruta ay umabot ng 25 kilometro at partikular na idinisenyo upang mapagsilbihan ang mga residente ng Lungsod ng Cebu kaysa mga bisita sa mga sentrong komersyal nito.
“Twenty years of work, and now we have a route that mainly connects commercial areas instead of serving the daily commuters who need it most,” aniya.
Kasabay ng mga alalahaning ito, binanggit din ni Osmeña ang mas malawak na isyu ng kasikipan sa trapiko, at kinontra ang mga pahayag ni Cebu City Councilor James Cuenco na maaaring magpalala ng problema sa trapiko ang CBRT.
“The BRT is designed to address the needs of people who don’t have cars. Let the cars go to the junkyard. If it’s as defective and as stupid as they’re going to implement it, we might as well get it because it’s for the future of Cebu,” sabi niya.
Sa kabila ng kanyang mga puna, kinilala ni Osmeña ang kahalagahan ng pagtatapos ng CBRT, at binanggit na ang isang gumaganang sistema ng transit, kahit may mga kakulangan, ay makikinabang sa lungsod at magbubukas ng daan para sa mga susunod na pagpapabuti.
“Now, even when they’re trying to claim that it should be canceled because it’s blocking the view, so I think they’re trying to put their finger into the poor people of Cebu, the poor people of the Philippines, that’s what they’re getting now… But it’s also the people’s fault for voting this way,” dagdag niya.
